⚖️ Czy możesz odmówić pomocy? Obowiązek udzielania pierwszej pomocy zgodnie z prawem
- Monika Pawlas
- 26 lis
- 2 minut(y) czytania
🚨 Czy musisz jej udzielić - obowiązek udzielania pierwszej pomocy?
Tak – w Polsce mam prawny obowiązek udzielania pierwszej pomocy osobie w stanie zagrożenia życia. Nieudzielenie pomocy może skutkować odpowiedzialnością karną, a w skrajnych przypadkach – nawet więzieniem.
⚖️ Podstawa prawna – co mówi Kodeks karny?
📌 Art. 162 § 1 Kodeksu karnego:
"Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3."
🚫 Czy są wyjątki?
Tak. Nie każda osoba musi podejmować działania ratunkowe – są określone sytuacje, w których odmowa udzielenia pomocy nie jest karalna:
❗ Kiedy możesz odmówić:
👉 Gdy udzielenie pomocy zagraża Twojemu życiu (np. wypadek chemiczny bez środków ochrony),
👉 Gdy nie jesteś w stanie samodzielnie pomóc (np. brak umiejętności, paraliż strachem),
👉 Gdy wezwanie służb ratunkowych (112/999) jest jedynym możliwym działaniem – i zostało wykonane.
🧑⚖️ Kto ma obowiązek działać?
👤 Osoba | Obowiązek udzielenia pomocy |
Zwykły obywatel | Tak, w granicach swoich możliwości |
Pracownik służby BHP | Tak, szczególnie w miejscu pracy |
Ratownik medyczny | Tak – zawsze, nawet poza dyżurem |
Lekarz | Tak – również poza miejscem pracy |
Nauczyciel, wychowawca | Tak – na terenie szkoły i w czasie opieki |
Strażak, policjant | Tak – także po służbie w przypadku zagrożenia życia |
🧤 Jak można spełnić ten obowiązek?
Nie musisz prowadzić resuscytacji, jeśli nie umiesz. Prawo wymaga, abyś:
✔️ wezwał pomoc (numer alarmowy 112 / 999),
✔️ zabezpieczył miejsce zdarzenia,
✔️ zrobił tyle, ile potrafisz – np. ocena przytomności, pozycja bezpieczna, RKO, jeśli umiesz.
🧠 Udzielenie pomocy nie oznacza, że musisz być specjalistą – wystarczy dobra wola i działanie zgodne z możliwościami.
📉 Co grozi za zaniechanie?
Nieudzielenie pomocy, mimo braku zagrożenia dla siebie, może skutkować:
🔻 karą grzywny,
🔻 karą ograniczenia wolności,
🔻 pozbawieniem wolności do 3 lat (art. 162 § 1 KK),
🔻 dodatkową odpowiedzialnością zawodową (np. lekarze, pielęgniarki).
🏢 Obowiązek pomocy w zakładzie pracy
W miejscu pracy każdy pracownik ma prawo i obowiązek reagować w sytuacji zagrożenia życia. Dodatkowo, pracodawca ma obowiązek:
✅ wyznaczyć osoby do udzielania pierwszej pomocy,
✅ zapewnić odpowiednie wyposażenie (apteczki, AED),
✅ przeszkolić pracowników z zasad udzielania pomocy.
❓ Czy można bać się pomóc?
Tak – i to naturalne. Najczęstsze powody to:
strach przed pogorszeniem stanu zdrowia poszkodowanego,
obawa przed odpowiedzialnością prawną,
brak wiedzy, co robić.
Ale warto wiedzieć:
🛡️ Osoba działająca w dobrej wierze NIE ponosi odpowiedzialności, nawet jeśli pomoc okaże się nieskuteczna.
📚 Podsumowanie
✅ Udzielenie pierwszej pomocy to obowiązek prawny i moralny.
✅ Wystarczy wezwać pomoc i działać w granicach własnych możliwości.
✅ Brak reakcji w sytuacji zagrożenia życia może skutkować karą do 3 lat więzienia.
✅ Każdy może i powinien pomóc – nie musisz być ratownikiem, by uratować komuś życie.
Masz pytania? Potrzebujesz pomocy w BHP?
📞 Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci zadbać o każdego pracownika.
Więcej ciekawych informacji na naszym blog'u
