Choroby zawodowe nauczycieli – zagrożenia, objawy i profilaktyka

Choroby zawodowe nauczycieli – zagrożenia, objawy i profilaktyka

Zawód nauczyciela to praca pełna pasji, ale również ogromnych wyzwań – także zdrowotnych. Wielogodzinne mówienie, praca w stresie i przeciążenie psychofizyczne prowadzą do licznych problemów zdrowotnych. W wielu przypadkach mogą to być choroby zawodowe nauczycieli, które wymagają odpowiedniego rozpoznania i profilaktyki.

Najczęstsze choroby zawodowe nauczycieli

Wykonywanie pracy nauczyciela wiąże się z narażeniem na konkretne schorzenia, z których kilka uznawanych jest za choroby zawodowe – zgodnie z wykazem zawartym w rozporządzeniu Rady Ministrów.

🗣️ Przewlekłe choroby narządu głosu

To najczęściej stwierdzana choroba zawodowa nauczycieli. Wielogodzinne mówienie bez odpowiedniej techniki głosowej prowadzi do:

• guzków głosowych,

• polipów krtani,

• niedomykalności strun głosowych,

• chronicznego zapalenia krtani.

Objawy to m.in. chrypka, utrata głosu, uczucie drapania w gardle, zmęczenie głosowe.

🧠 Stres i wypalenie zawodowe

Choć jeszcze nie uznawane formalnie za choroby zawodowe w Polsce, chroniczny stres i wypalenie emocjonalne są poważnym problemem zdrowotnym wśród nauczycieli. Ich skutki to m.in.:

• zaburzenia lękowe,

• depresja,

• bezsenność,

• choroby psychosomatyczne.

🪑 Choroby układu ruchu

Długotrwałe siedzenie, pochylanie się nad dokumentacją i brak aktywności fizycznej sprzyjają bólom kręgosłupa, zespołom przeciążeniowym, zespołowi cieśni nadgarstka.

👃 Choroby alergiczne i astma

Praca w starych, słabo wentylowanych budynkach, kontakt z kurzem, kredą, środkami czystości – to wszystko może prowadzić do:

• alergii wziewnych,

• astmy zawodowej,

• przewlekłych zapaleń zatok.

Jak zapobiegać chorobom zawodowym nauczycieli?

Zapobieganie chorobom zawodowym wśród nauczycieli powinno być priorytetem zarówno dla pracodawców (dyrektorów szkół), jak i samych pracowników.

🎙️ Higiena głosu

• Nauka technik emisji głosu (np. ćwiczenia oddechowe),

• Regularne przerwy w mówieniu,

• Nawilżanie powietrza i unikanie dymu tytoniowego,

• Odpowiednia akustyka sal lekcyjnych.

🧘 Redukcja stresu i przeciążenia psychicznego

• Szkolenia z zarządzania stresem,

• Dostęp do psychologa lub coacha,

• Jasne procedury w zakresie dyscypliny i przemocy,

• Odpowiedni czas na przygotowanie materiałów.

🪑 Ergonomia pracy

• Wygodne krzesła i biurka,

• Możliwość pracy na stojąco i ruchu między lekcjami,

• Unikanie długiego pisania ręcznego i przeciążeń nadgarstków.

🧴 Bezpieczne środowisko pracy

• Regularna wentylacja i oczyszczanie powietrza,

• Używanie tablic suchościeralnych zamiast kredy,

• Monitorowanie narażenia na alergeny i chemikalia.

Co powinien zrobić pracodawca?

Pracodawca – w tym przypadku dyrektor szkoły – ma obowiązek:

• zapewnić szkolenia z zakresu BHP i ergonomii pracy głosem,

• kierować pracowników na badania profilaktyczne (np. laryngologiczne),

• zgłaszać podejrzenie choroby zawodowej do inspektora sanitarnego,

• reagować na sygnały o przeciążeniu fizycznym i psychicznym pracowników.

Podsumowanie

Choroby zawodowe nauczycieli to realne zagrożenie, które nie tylko wpływa na jakość życia pracowników oświaty, ale także na jakość edukacji. Wczesna diagnoza, profilaktyka oraz wspierające środowisko pracy są kluczowe, aby ograniczyć skutki długotrwałego narażenia na szkodliwe czynniki.

🎯 Zadbajmy o tych, którzy każdego dnia dbają o rozwój kolejnych pokoleń.

👉 Więcej o bezpiecznej i zdrowej pracy znajdziesz na naszym blogu, a jeżeli potrzebujesz indywidualnego rozwiązania, skontaktuj się z nami!