Choroby zawodowe – definicja, klasyfikacja i najczęstsze przypadki

Choroby zawodowe – definicja, klasyfikacja i najczęstsze przypadki

Choroby zawodowe to poważny problem zdrowotny i społeczny, który dotyczy tysięcy pracowników rocznie. Wielu z nich przez długi czas nie zdaje sobie sprawy, że dolegliwości, które odczuwają, są bezpośrednio związane z ich pracą. Dlatego warto wiedzieć, czym są choroby zawodowe, jakie czynniki je wywołują oraz które z nich występują najczęściej.

Czym są choroby zawodowe?

Zgodnie z definicją prawną, choroba zawodowa to schorzenie wywołane działaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy, ujęte w wykazie chorób zawodowych określonym w przepisach prawa. Choroba ta musi zostać potwierdzona przez uprawnionego lekarza i zatwierdzona decyzją inspektora sanitarnego.

Nie każde schorzenie powstałe w trakcie zatrudnienia można uznać za chorobę zawodową. Konieczne jest udowodnienie bezpośredniego związku między warunkami pracy a zachorowaniem.

Jakie są najczęstsze choroby zawodowe?

W Polsce od lat na szczycie listy zgłaszanych chorób zawodowych znajdują się:

🫁 Pylica płuc

Dotyka głównie pracowników narażonych na długotrwałe wdychanie pyłów nieorganicznych – np. w górnictwie, kamieniarstwie, przemyśle ceramicznym.

🗣️ Przewlekłe choroby narządu głosu

Często rozpoznawane u nauczycieli, wykładowców i telemarketerów. Spowodowane przeciążeniem strun głosowych.

🌬️ Astma zawodowa

Powstaje wskutek działania alergenów lub substancji drażniących – np. w rolnictwie, przemyśle spożywczym, chemicznym.

✋ Zespół cieśni nadgarstka

Występuje u osób wykonujących monotonne ruchy rąk, np. przy taśmach produkcyjnych, w pracy biurowej czy laboratoriach.

🧪 Choroby skóry

Głównie kontaktowe zapalenie skóry, spowodowane działaniem detergentów, rozpuszczalników, alergenów.

☣️ Nowotwory zawodowe

Najczęściej związane z ekspozycją na substancje rakotwórcze (np. azbest, benzen, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne).

Czynniki wywołujące choroby zawodowe

Czynniki sprzyjające rozwojowi chorób zawodowych można podzielić na kilka grup:

🔬 Czynniki chemiczne:

• opary rozpuszczalników, kwasów, zasad,

• związki metali ciężkich,

• substancje drażniące i uczulające.

🔊 Czynniki fizyczne:

• hałas,

• promieniowanie jonizujące i niejonizujące,

• wibracje,

• mikroklimat (zimno, gorąco, wilgoć).

🦠 Czynniki biologiczne:

• bakterie, wirusy, grzyby (np. gruźlica, borelioza, kandydoza),

• toksyny biologiczne obecne w środowisku pracy.

🧠 Czynniki psychospołeczne:

• przewlekły stres,

• presja czasu,

• mobbing,

• niedobór snu w pracy zmianowej.

W jakich zawodach najczęściej występują choroby zawodowe?

Niektóre branże są bardziej narażone na występowanie chorób zawodowych:

• górnictwo i hutnictwo,

• budownictwo i przemysł ciężki,

• służba zdrowia i opieka społeczna,

• edukacja (szczególnie nauczyciele),

• przemysł chemiczny i spożywczy,

• laboratoria i rolnictwo.

To właśnie w tych sektorach notuje się najwięcej zgłoszeń i potwierdzonych przypadków chorób zawodowych.

Podsumowanie

Choroby zawodowe to realne i często poważne konsekwencje nieprawidłowych warunków pracy. Ich wczesne rozpoznanie oraz eliminowanie czynników ryzyka to podstawa bezpiecznego środowiska pracy. Dobrze przeprowadzona ocena ryzyka, regularne badania profilaktyczne oraz odpowiednia edukacja pracowników pozwalają ograniczyć liczbę przypadków i skutecznie chronić zdrowie zatrudnionych.

📢 Już w kolejnym artykule:

👉 Jak wygląda procedura zgłoszenia choroby zawodowej?

👉 Jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy?

👉 Co zrobić, by skutecznie zapobiegać schorzeniom zawodowym?

👉 Więcej o bezpiecznej i zdrowej pracy znajdziesz na naszym blogu, a jeżeli potrzebujesz indywidualnego rozwiązania, skontaktuj się z nami!